Page 414 - AYASOFYA

A Y ASOFY A ’NIN HA T LE V HAL ARI MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

Levhaların, Elvâh-ı Şerifelerin Talihsiz Günleri Levhaların Yeniden Asılması

XIX. Asır Osmanlı kültür ve medeniyetinin hakiki bir kadar yerlerinde kalmış, bu tarihten bir müddet sonra Bu dev sanat eserlerine reva görülen bu muamele Levhalar yeni baştan tamir edilerek 28 Ocak 1949
“maarif sandığı” olan Kadı Asker Efendi Mustafa İzzet ise indirilerek bir köşeye terk olunmuştu. Bu yıllarda birçok sanatseveri yaralamıştır. Bu işe bir çare aranırken tarihinde yerlerine tekrar asılmışlardır.
46
Efendi tarafından yazılan bu muhteşem levhalar 1849 levhaların ne durumda olduğunu Erdem Yücel Bey’in İbnü’l Emin Mahmut Kemal İnal müze müdürü
yılından Ayasofya’nın müze yapıldığı Şubat 1935 yılına makalesinden özetle takip edelim: Muzaffer Ramazanoğlu Bey’le görüşüp levhaların İbrahim Alaeddin Gövsa bu işten haberdar olmadan
yeniden eski yerlerine asılmasını rica etmiş. O da bu tam da bu günlerde bu levhaların mutlaka yerlerine
işe hazır olduğunu ancak lüzumlu para bulunması asılmasını talep eden bir yazı kaleme almış. 47
halinde mümkün olabileceğini söylemiş. Bu iş için
lüzumlu olan parayı hayırsever İş adamı Nazif Çelebi 46 İNAL, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal, age, s: 161. İst. 1955.
sağlamıştır. Bunun üzerine Ekrem Hakkı Ayverdi 47 Hürriyet, 25 Ocak 1949.
işin mimarî tarafını deruhde ederek işe koyulmuş.

1. Levha; Allah CELLE CELÂLUH

“Ayasofya’nın müzeye tahvili çalışmaları yapılırken levhaların durumu gündeme gelmiş. Durumu Kültür Bakanlığı’na
yazan İstanbul Müzeleri Genel Müdürü Aziz Ogan levhaların yerlerinden indirilmesinin hem zor hem de nakledilmesi
düşünülen Sultan Ahmet Camii’nin kapılarından içeri sokulamayacağını belirtip, indirme işinin “bu işte ehil bir kimse
bulununcaya kadar” bir müddet de tehirini talep etmiş. Bu arada komisyon “...bu eserlerin çok kıymetli olduklarını ve
Sultan Ahmet Camii’nin mimarî yapısına da uygun düşmeyeceğini...” belirten bir de rapor hazırlamış. Bu, gerçekten çok
dikkate şâyan ve bu heyet için de gerçekten yüz akı sayılması lazım gelen bir rapordur. Bu yazışmalar sırasında vakıflar
mezkûr ehil kimse olarak Bekir Şükrü Egeli’yi bularak bu levhaları indirtmiş. Bu arada levhaların birisi de kırılmıştır.
Sultan Ahmed’e de taşınamayan bu levhalar Ayasofya’nın içinde yerde, tahta iskeleler üzerine yerleştirilmişlerdi.” 45
2. Levha; Muhammed Aleyhisselam
45 Erdem Yücel, Ayasofya Levhalarının Hikâyesi, Türk Dünyası Tarih Dergisi sayı 45, Eylül 1990.

416 417