Page 158 - AYASOFYA

MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN DOĞAL T AŞL ARI MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

LİTOLOJİ (DOĞAL TAŞ TÜRÜ) İTALYANCA ADI LATİNCE (ANTİK ROMA) ADI OCAK YERİ YAPIDAKİ KULLANIMI RENK-DOKU

Omphalion yer mozaiği, minber kapı kemer taşı,
Rudist fosilli kireçtaşı Occhio di Pavone Marmor Triponticum Kutluca-Körfez-Kocaeli-Türkiye
Ana müezzin mahfili kemer taşı

Duvar kaplaması, kapı söveleri, Hünkâr mahfili ve Minber
Breşik mermer Pavonazzetto Marmor Phrygium -Docimeium Iscehisar-Afyonkarahisar-Türkiye köşkü sütunları, yer döşemesi, üst galerideki Mermer Kapı,
Ambo (bahçe)

Omphalion yer mozaiği (küçük üçgen parçalar),
Tektonik breş (kireçtaşı) Breccia Corallina Marmor Sagarium Vezirhan-Bilecik-Türkiye
duvar kaplaması

Çığrı Dağı-Kestanbol (Troad)-
Kuvars monzonit Granito Violetto Marmor Troadense İkinci Ayasofya kalıntıları sütun (bahçe)
Ezine-Çanakkale-Türkiye

Hematitli-epidot-korundlu Cipollino Rosso Marmor Carium- Iassense Kıyıkışlacık (Muğla Iassos)-Milas-Muğla-Türkiye Duvar kaplaması, yer döşemesi, Omphalion yer mozaiği
şisti mermer

Portiko kapı eşiği (bahçe), dış narteks
Puding Breccia di Hereke Lapis Hexecontalithos Hereke-Kocaeli-Türkiye
çeşme haznesi (phiale)

Omphalion yer mozaiği
Breşik kireçtaşı Africano Marmor Lucullaeum Sığacık (Teos)-Seferihisar-İzmir-Türkiye
(küçük üçgen parçalar)

Duvar kaplaması, yer döşemesi ve Omphalion
Alabaster (Oniks) Alabastro Fiorito Marmor Hierapolitanum Gölemezli-Pamukkale (Hierapolis)-Denizli
yer mozaiği

Tablo 1: Ayasofya’da kullanılan doğal taşlar ve genel özellikleri. 20,21,22,23,24,25,26,27,28 Tablo 1’de verilen doğal taş türlerinin yanı sıra, yapıda az miktarda kullanılan ve kökenleri
kesin olarak saptanamayan, bunun için; detaylı arkeometrik-jeolojik analizler yapılması
gereken, bazı doğal taş türleri de tespit edilmiştir. Bunlardan biri; yan neflerin duvar
20 Angı “Ayasofya’nın Yapımında Kullanılan Doğal Taşlar,” s. 48-50.
21 Lethaby and Swainson, The Church of Sancta Sophia Constantinople, s. 249-253. kaplamalarında kullanılan ve Afyonkarahisar breşik mermerine (Pavonazzetto) benzeyen,
29
22 Raniero Gnoli, Marmora Romana, (Roma: Edizioni dell’Elefante, 1988), s. 97. Karaburun Yarımadası-Toprak Alınmış (İzmir) bölgesinden çıkarıldığı düşünülen, kırmızı
30
23 Lorenzo Lazzarini, Pietre e Marmi Antichi, (Padova: CEDAM, 2004), s. 78-100. bağlayıcı çimentolu breşik kireçtaşıdır .
24 Patrizio Pensabene, I marmi nella Roma antica, (Roma: Carocci editöre, 2013), s. 313-403.
25 Francesco Crocenzi, Handbook of Ancient Roman Marbles. Edited and updated by Henry William Pullen, (Rome: Gangemi Editore spa., 2018), s. 72-84.
29 Matthias Bruno, Hakan Elçi, Ali Bahadır Yavuz and Donato Attanasio, “Unknown Ancient Marble Quarries of Western Asia Minor,” ed.: Anna Gutiérrez Garcia-M. and
26 Siena Natural History Museum (MUSNAF), “Catalogo della Collezione di Marmi Antichi,” Erişim 10 Nisan 2020 www.museofisiocritici.it/marmi.asp
María Pilar Lapuente Mercadal, ASMOSIA IX Proceedings, (Tarragona: Institut Català d’Arqueologia Clàssica Publ., 2012), s. 563.
27 Oxford Natural History Museum, “Corsi Decorative Stone Collection,” Erişim 10 Nisan 2018 www.oum.ox.ac.uk/corsi/
30 John J. Herrmann, Anneviews van den Hoek, “Paul the Silentiary, Hagia Sophia, Onyx, Lydia, and Breccia Corallina,” ed.: Daniela Matetić Poljak and Katja Marasović,
28 James Harrell, “Ancient Egyptian Quarries and Mines,” Erişim 20 Nisan 2018 www.eeescience.utoledo.edu/Faculty/Harrell/Egypt/Quarries/Quarries_Menu.html ASMOSIA XI Proceedings, (Split: University of Split Publ., 2015), s. 347.

160 161