Page 311 - AYASOFYA

A Y ASOFY A ’NIN OSMANLI MİRASI MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

Ayasofya Kütüphanesi, bağımsız bir yapı
olarak tasarlanmakla birlikte, caminin güney
yönündeki iki payandanın arasına inşa
edilmiştir. Kütüphanenin girişi ve okuma
odası, caminin sahnı içinde inşa edilmiştir.
Kitapların bulunduğu bölüm ise, padişah
türbelerinin bulunduğu avluya bakmakta
olup bu şekilde ışık ve hava almaktadır.
Dolayısıyla kitapların muhafaza edildiği alan,
rutubetten daha az etkilenecek şekilde dış
mekanla ilişkilidir.

Kütüphanenin mimarının kim olduğu kesin
olarak bilinmemekte olup; 1742 tarihine
kadar Hassa başmimarı olarak görev yapan
Kayserili Hacı Mehmed Ağa’nın yapının
mimarı olduğu tahmin edilmektedir.
Kütüphanenin vakfiyesi H. 1152 / 1740’ta
hazırlanmış ve kitapların bir kısmı aynı yılda
sağlanmış ise de yapının açılışı 24 Muharrem Kütüphanenin tunç şebekeli giriş cephesi Hazine-i kütüb mekanına giriş kapısı
1153 / 21 Nisan 1740 tarihinde yapılmıştır.

Şair Zeyni tarafından söylenmiş olan inşa
kitabesi, hazine-i kütüb’ e giriş kapısının
iç tarafa bakan kemer aynasında, Sultan I.
Mahmud’un tuğrasının üst tarafında yer
almaktadır.

“Görenler tarh-ı matbu ‘tın

didiler Zeyni ‘ya tarih

Bu nev darü’l-kütüb icad-ı
Sultan-ı cihan-ara”

1152 H. / 1739 1

1 Yetişkin Kubilay, Ayşe, “XVIII. Ve XIX. Yüzyıl İstanbul Kütüphanelerinin Mimarisi”,
s. 151, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Bilim Dalı
Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 1998
Caminin güney yönündeki iki payandası arasında Sultan I. Mahmud Kütüphanesi Hazine-i Kütüb mekânı

312 313