Page 337 - AYASOFYA

A Y ASOFY A ’NIN OSMANLI MİRASI MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

Ayasofya Sultan İzzet Kumbaracılar, uzun zaman buranın formlu hücreli su verme aralığı bulunur. Pencereler,

1.06 m. yükseklikte 88 cm. genişliktedir. Pencereler
sebilciliğinde bulunan ve bugün Safranbolu’da
İbrahim Sebili bulunan İsmail Hakkı adındaki kişinin yedindeki diğer sebillerden farklı olarak sütunlarla ayrılmamış,
vakıfnameye göre, sebilin Sultan İbrâhim (1640-1648)
düz silmelerle kuşatılan mermer panolar şeklinde
tarafından yaptırıldığını belirtmiştir. Bilgiye kaynak
düzenlenmiştir. Dört pencereyi kaplayan mermer
olan vakfiye yayımlanmadığı için sebilin banisi kesin
olarak bilinmemektedir. Sultan İbrâhim döneminde oyma şebekeleri oldukça estetiktir. Kenardaki
pencereler ortaları vurgulu altıgen motiflerden
inşa edilmiş ise sebilin, dönemin hassa başmimarı oluşurken, ortadaki pencereler ise altı kollu yıldızlar
Koca Kasım Ağa’nın eseri olduğu düşünülebilir. etrafında oluşan altıgenler, şebekelerle geometrik
1
motiflidir. Yaklaşık 1.5 m. yükseklikteki sebilin kaidesi,
Ayasofya Sultan İbrahim Sebili olarak anılan eser, kesme taştan yapılmış ve bezemesizdir. Üzeri
mermerden yapılmış, çokgen planlı bir köşe sebilidir. geniş ahşap bir saçak ve kurşun kaplı bir kubbe ile
Sultan İbrahim Sebili, diğer çokgen planlı sebillerden örtülüdür. Batı tarafından mermer çerçeveli, basık
farklı olarak, çokgen planı on iki kenarlı olarak kemer içerisindeki demir kanatlı bir kapı içeriye girişi
düzenlenmiş tek örnek olması bakımından önemlidir. sağlar. Sebilin kubbesinin tepesinde taştan bir alem
Barok üslubun sade uygulanmış örneklerinden vardır. İçinde Bizans devrine ait olduğu dış yüzündeki
1 Eyice, Semavi, “Ayasofya Sebilleri”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 4. Cilt, S.216, İstanbul, 1991 kabartma süslemeden anlaşılan mermerden oyulmuş
bir su küpü bulunmaktadır.

Sultan I. İbrahim Sebili

biridir. Cadde seviyesinin yükseltilmesi sonunda
gerçek cephe oranlarını bozacak biçimde çukurda
kalmakta olup, çevre düzenlemesinde uygulanmış
olan basamaklarla sebile inilmektedir. Klasik dönem
2
Türk sanatının sade ve zarif ölçü ve özelliklerine
Ayasofya’ya komşu olan ve onun cami olarak sahip olan on iki kenarlı sebilin altı penceresi olup,
vakfedilmesinden çok sonra yapılmış iki sebil binası başlangıç ve sondaki pencereler sağır bırakılmıştır.
vardır. Bunlardan biri avluda, diğeri ise caminin dış Dört pencerenin her birinde üçer adet, dilimli at nalı
avlu duvarının güneybatı köşesinde bulunmaktadır. 2 Eyice, Semavi, “Ayasofya Sebilleri”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, c.1, s.462-463, İstanbul, Sultan I. İbrahim Sebili’nde mermer şebeke ve su verme aralıkları
1993.

338 339