Page 365 - AYASOFYA

A Y ASOFY A ’NIN OSMANLI MİRASI MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

Konya’da İzzet Koyunoğlu Müzesi’nde bulunan 1869 1918’de geçici bir süre medresede yangın felaketine Ayasofya Medresesi, Cornelius Gurlitt tarafından Yapının cephesi XIX. yüzyılın kamu binalarında
tarihli “Cedvel-i Medâris-i Âsitâne ve Bilâd-ı Selâse” uğrayanlar barınmışlarsa da Ayasofya Medresesi, yayımlanan -tam doğru olmayan- plandan görülen Tanzimat üslûbunu yansıtıyordu. Dar bodrum
başlıklı İstanbul medreseleri listesinden, Ayasofya 1924’e kadar darülhilafe medresesi olarak öğrenildiğine göre caminin kuzey tarafinda, pencereleri üstünde iki sıra halinde, yarım yuvarlak
Medresesi’nin 198 talebeyi barındırdığı öğrenilir. Bu kullanılmakta devam edilmiş, bundan sonra on yıl kuzeybatı köşedeki minare ile buradaki yan giriş kemerli ve medreselerde alışılmamış derecede
bilgiye göre dönemi içinde İstanbul’un en kalabalık kadar İstanbul Belediyesi’nce öksüzler yurdu olarak dehlizine bitişik bir yapı idi. Ortada taş döşeli revaklı büyük pencereler sıralanmıştı. Ayasofya Külliyesi’nin
medresesi olduğu anlaşılmaktadır. Rûmî 1330 kullanılmış; 1914’te Vakıflar Müzeler Müdürlüğüne büyük bir avlu ile bir şadırvan bulunuyordu. A. Süheyl bir parçasını teşkil eden ve İstanbul’un ilk kültür
(1915) yılında yapılan ve İstanbul Müftülüğü Şer‘î devr olunmuştur. Ünver ve E. Hakkı Ayverdi tarafından yayımlanan müessesesi olan Ayasofya Medresesi 2022 tarihinde
Siciller Arşivi’nde bulunan Ders Vekâleti Medrese ve planlar ise Gurlitt’in ana çizgilerine uymamaktadır. ihya edilmiştir. Medrese hücrelerinden bazıları ihya
Müderris Defteri’ndeki bir tespite göre; Ayasofya-yı Ayasofya’nın etrafını açmak amacıyla ve mevcut Bu planlara göre Ayasofya Medresesi iki bölümlüdür. edilmemiş ve arkeolojik miras olarak korunmuştur.
Kebîr Medresesi olarak da anılan yapının alt katında medrese binasının “eski eser” özelliğinde olmadığı Büyük bölümle cami duvarı arasında, yine ortasında
on dört, üst katında on sekiz olmak üzere büyüklü gerekçesiyle yapı, 1935 yılında Müzeler İdaresi revaklı bir avlu olan daha ufak ölçülerde küçük bölüm Ayasofya’nın kuzey tarafında, Alemdar Yokuşu
küçüklü otuz iki odası, her iki katta helâsı, genişçe tarafından tamamen yıktırılmıştır. 1985-1986 yıllarında bulunmaktadır. kenarındaki Mimar Sinan yapısı medreseye de
bir avlusu ile ortasında bir şadırvanı, gusülhane ve medrese temelleri bulunmuştur. genellikle Ayasofya Medresesi denilmekte ise de bu
çamaşırlığı bulunduğu, içinde 103 talebe oturmasına Mevcut fotoğraflara göre gerek alt gerekse üst katta yapı Dârüssaâde ağası Câfer Ağa Medresesi olup
rağmen 80-90 talebenin barınabileceği belirtilmiştir. avlu revaklarındaki pâyeler ahşaptı ve bunların Soğukçeşme Medresesi adıyla da tanınmıştır ve
üzerlerinde de yayvan yay biçimi kemerler vardı. Ayasofya Külliyesi’ne ait değildir.

1919 yılına ait kartpostalda Ayasofya Medresesi ve Ayasofya Cami, Salt Araştırma arşivi
İhya edilen Ayasofya Medresesi’nin havadan görünümü

366 367