Page 383 - AYASOFYA

A Y ASOFY A ’NIN HA T LE V HAL ARI MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

Belgelerin Mahiyeti

İkinci belge ise Sadaretin durumu saraya arzıdır.
Levhalara, muhalledâta dair bulunan ilk iki belgede Mustafa İzzet Efendinin ismi açık bir şekilde zikredilmemiştir. Zaten “Hünkâr ikinci imamı [Mustafa İzzet] efendi hazretleri padişahın büyük hayır eserlerinden olup halen tamiri devam
bu tip belgeler hazine-i evrakta (arşiv) çok fazla olup şöhreti daha az veya hakkında belge sayısı az olan şahısları ve etmekte olan Büyük Ayasofya Câmi-i Şerifi’nin en bahtiyar süsü -mesabesinde- olan levhaları yazıp resmetmeğe
olayları tanımak ve tespit etmek de bir hayli güç olmaktadır. Sadarete hitaben yazılan bu belgelerden birincisi şöyledir: muvaffak olmuş bulunmaktadır. Bu büyük ve hayırlı işten dolayı padişahın ödülüne layık olduğunu da ispat etmiş olan
Efendi, padişahın en has duacılarından ve maarif işlerine de hakkıyla vâkıf bir kişidir. Her cihetle padişahın ihsanına da
“Tamiri hâlen devam eden Büyük Ayasofya Câmi-i Şerifi’nde Lafza-i Celal, İsm-i Celil-i Hazreti Nebevi (SAS) ve Çehar-ı lâyıktır. Adı geçen cami-i şerifin 64 senesi Mart’ı mizanına konulacak olan yeni tahsisattan adı geçen Efendiye 100.000
Yâr-ı Güzin (dört halife) Hazretlerinin isimlerinin yazılı olduğu büyük levhaların yenilenmesi lazım geliyordu. İşbu kuruş atiyye ihsanı için irade-i seniyye alınması lüzûmu Reis Paşa, Meclis-i Vâlâ reisi, Maliye Nazırı ve müsteşarı efendi
mübarek levhaların yeni baştan yazılıp asılmak üzere ikinci İmam [Mustafa İzzet] Efendi hazretleri celi yazıları yeniden ile görüşülmüştür. Bu hususta padişah iradesi nasıl çıkarsa ona göre muamele yapılacağı beyanı ile işbu Sadaret
yazıp resmetmiş olup Hasan ve Hüseyin (RA) isimlerini de ayrıca ilave etmiş bulunmaktadır. tezkiresi yazıldı.” 06 Mart 1848 (30.Ra.64)

Bu hususta adı geçen efendi birkaç aydan beri doğrusu çok çalışmış, şu anda levhaların hepsini de bitirmiş vaziyettedir. Sadaretin bu arzına saraydan şu cevap gelmiştir:
Adı geçen bu mübarek levhaların hem çok büyük olmaları hem de efendinin bunların tanzimi hususunda gösterdiği “Almakla bahtiyar olduğum sadaret tezkiresi Abdülmecid Han tarafından görülmüştür. Gerçekten de adı geçen
gayret padişahın ihsanına lâyık bulunmuştur. Cami-i Şerif tahsisatından şâyet olmazsa Evkaf Hazinesinden ismi geçen Efendi’nin bu hayırlı hizmetinden dolayı padişahın mükafaatına layık görülmesi padişahın şânından olduğu
[Mustafa İzzet] efendiye münasip miktar atıyye ihsan buyurulmak üzere durum padişaha sunulmuş olup Sadaretçe muhakkaktır. Kendisi, ayrıca padişahın en has duacılarından ve maarif işlerine de cidden vâkıf bir kişidir. Düşünüldüğü
icabına bakılması.” 03 Mart 1848 (27.Ra.64) ve istenildiği şekilde Câmi-i Şerif’in yeni tahsisatından Efendi’ye 100.000 kuruş atiyye verilmesi için padişahtan irade
12
çıkmıştır. Mûcebince gereken işlemin yapılması.” 08 Mart 1848 (02.R.1264) 13
12 İ. MMS (Mesâil-i Mühimme iradeleri) 25 / 692.
13 İ. MMS. 25 / 693.

384 385