Page 18 - AYASOFYA
P. 18
T ARİHÇE MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ
6. Yüzyıl
Ayasofya’nın yapımından sonra, Mimar Sinan Osmanlı mimarisinin nasıl ki tartışmasız Genç İsidorus, çöken kubbeyi öncekinden farklı Aya İrini’ninkine benzediği söylenebilecek ilk
en şöhretli mimarıysa, Anthemios’la İsidorus da Bizans bir formda yeniden ördürmüştür. İmparatorluğun kubbenin 20 Bizans ayağı yüksekliğinde bir kasnağa
yapısal ve kullanım ihtiyaçlarına mimarlığının adları en çok bilinen iki mimarıdır. Ancak isteği üzerine hızlandırılarak 24 Aralık 563 tarihinde oturan basık bir forma sahip olduğu için yıkılmış
bağlı olarak mütemadiyen dönüşüm Anthemios inşaat sırasında, İsidorus da inşaatın tamamlanmış olan bu onarımla ilgili yaygın görüş, olabileceği sonucuna varılmış ve yeni örülen kubbenin
bitiminden sonra öldüğü için devasa kubbelerinin yeni kubbenin öncekine oranla 20 Bizans ayağı kasnağıyla bütünleşik olarak dairesel bir kesitle inşa
geçirdiğini söylemek yanlış yapımından 21 yıl sonra 558 yılındaki çöküşünü her (20x31,2 cm=6.24 m) daha yüksek inşa edildiği edildiği değerlendirilmiştir.
olmayacaktır. ikisi de görememiştir. doğrultusundadır. Oysa, yapılan son araştırmalar yeni
kubbenin öncekinden daha yüksek değil, bilâkis aynı
Ağustos 553 ve Aralık 557 depremlerinin ardından, yükseklikte fakat daha eğrisel bir formda inşa edildiği
Gerek deprem ve yangın gibi Ayasofya’nın ibadete açılmasından yaklaşık 21 yıl yönündedir.
doğal âfetler, gerek Latin işgali ve sonra 7 Mayıs 558’de, 6 şiddetindeki bir depremle
ana kubbe, güneydoğu yarım kubbesiyle birlikte
İstanbul’un fethi sonrasında yaşadığı çökmüştür. Bunun temel nedenleri, ilk kubbenin çok
kullanıma dayalı dönüşümler, basık olması, kubbeyi taşıyan ana payelerin deforme
olması ve kayma kuvvetlerinin kubbeye büyük
Ayasofya’nın tarih boyunca çehresinin ölçüde zara vermiş olmasıyla ilişkilendirilir. Yapının
değişimini beraberinde getirmiştir. ilk mimarlarından İsidorus’un yeğeni olan genç
İsidorus’un imparator tarafından görevlendirilmesiyle
çöken ana kubbenin yapımı başlatılmıştır.
Ayasofya’nın ana kubbesinin yeniden örüldüğü süreç,
yine bânisi İustinianus’un (hd 527-565) hükümdarlık
dönemine denk gelmektedir.
Aya İrini ve Ayasofya Cami
20 21
