Page 400 - AYASOFYA

A Y ASOFY A ’NIN HA T LE V HAL ARI MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

Hattat Mehmed Şefik Bey

(1814-1880)

Şefik Bey, hat tarihimizin büyük hattatlarından, Şefik Bey evvelâ Ali Vasfi Efendi (v. 1837)’den daha sonra
kâmil manada “hattat-ı zerrin kalem” vasfını hâiz da teyzesinin kocası Kadıasker Mustafa İzzet Efendi
hattatlarındandır. Ama Osmanlı Arşivi Nüfus (1801-1876)’den, çok az yazdığı ta‘liki de Ali Haydar Bey
defterlerinin 1839 (1255) tarihli bir kaydına göre ise Şefik (1802-1870)’den meşk etmiştir.
Bey 1814 (1230) doğumludur. 21
Mustafa İzzet Efendi 1845 (1261)’te Abdülmecid Han’ın
Babası Süleyman Mahir Bey (?-1869) Babıâli’de Tahvil ikinci imamı olunca musika ve saray hademesi hüsn-i
Kalemi kesedarı (şefi) idi. Mahir Bey’in bu kaleme girişi hat hocalığını Şefik Bey’e devrettirdi.
1813’tür.
1797 senesinde “Divan-ı Hümayun ketebesinden” “…Şefik Efendi’nin derkar [olan] ehliyetine mebni
olduğu kayıtlarda görülen Şefik Bey’in dedesi Sebzî müteveffa-yı mumaileyhin muhassas olan 400 kuruş
22
Efendi de aynı dairenin memurlarından olup aynı maaşından 250 kuruşuyla tayinat-ı malumesinin [de
23
zamanda ilmiye mensubu bir zattı.
yine Şefik Efendi’ye] i‘tasıyla Hademe-i Hassa yazı
hocalığına tayini…” 13 Ağustos 1861 (07.S.1278). 27
Hattat Mehmed Şefik Bey’in babası ve dedesi ile ilgili
olarak arşivde görülen altı kayıttan bu ailenin “Tatbikî- Hattat Mehmed Şefik Bey, 1855 (1271) büyük Bursa
zade” adıyla da meşhur olduğu ortaya çıkıyor. Bu zelzelesinde harap olan Bursa Ulu Camii’nin yazılarından
kayıtlar; “Tatbikî-zade Sebzî 1243…” ve “Tatbikî-zade bazılarının tamiri, bazılarının da yeniden yazılması için
24
Mahir 1234-1244…” şeklindedir. Abdülfettah Efendi ile Bursa’ya gönderildi. 28
25
1835 (1251) tarihli bir atıyye-i seniyye defterinde “Âmedi-i
Divan-ı Hümayun kalemi hulefasından Mahir Bey’e Bu tarihten 10 sene sonra Şura-yı Devlet’te Ulu Cami’nin
2000 kuruş, Şefik Bey’e 500 kuruş atıyye” verildiği kaydı tamir masrafları gözden geçirilip doğruluğu-yanlışlığı
bulunmaktadır. tartışılmıştır. Masrafların etraflıca anlatıldığı bu
26
kayıtlarda levhalara veya hattatlara verilen ücretlerle
Mehmed Şefik Bey ilk tahsilini müteâkip 17 yaşında ilgili hiçbir rakam yazılmamış sadece Abdülfettah,
olduğu halde babasının memur olduğu Tahvil Şefik ve Mücellid Mehmed Efendilerin “maaş-ı mahsus
Kalemi’ne girdi. ile ol tarafa i‘zam olundukları” bilgisine yer verilmiştir.
26.R.1285 (15.08.1868)
29
21 Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Nüfus defterleri (NFS. d) defter nu. 53, görüntü nu. 83.
22 Cevdet, Eyalât-i Mümtaze 16 / 779, Hatt-ı Hümayun (HAT) 119 / 4852.
23 Mahmud Kemal İnal, Son Hattatlar, Maarif Basımevi 1955, s. 384.
27 Hazine-i Hassa evrak kalemi (HH. VRK) 49 / 34-4.
24 MAD 18659 / 21, 31, 56, 57.
28 İ. DH 409 / 27061.
25 MAD 18650 / 23, 33.
29 İ. ŞD 9 / 473.
26 C. SR 97 / 4859.

402 403