Page 139 - AYASOFYA

A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ BEZEMELERİ MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

Bir diğerine ise Nikeforos Gregoras’ın anlatısında
rastlıyoruz. Bize 1346’da Ayasofya kubbesinin son
defa bir kısmının çöküşü ve tamir edilişinin ardından
kubbeye yaptırılan Hz. İsa mozaiğini anlatıyor, onu
“Tanrının Bilgeliği” yani “Kurtarıcı İsa” imgesi olarak
tanımlıyor. Kendine göre bazı tutarsız ölçüler de
veriyor. Buna göre İsa imgesinin çapı 11 metre civarında
olmalı. Böylesi bir mozaik sıklıkla anlatılıyor. Efsaneye
33
varır şekilde dile getiriliyor. Hatta fotomontajlarla
olası restitüsyonları yayınlanıyor. Bu denli ölçüsüz
Şu ana kadarkiler, görebildiğimiz bir mozaiğin güzel sonuç verip vermeme olasılığı

mozaikler. Aslında Ayasofya’da çok hep ikinci planda kalıyor. Diğer yandan şu ana kadar
yapılan incelemelerde böyle bir mozaiğin kalıntılarına
daha fazlası vardı; biliyoruz. bile rastlanmadığı belirtiliyor.

Ayasofya’nın bezemeleri kuşkusuz bunlarla sınırlı
Ancak zaten var olanlar o kadar kalmadı, kalmıyor. Osmanlı döneminde yapılan her
ekleme ve her düzenleme de büyük bir estetik uyum
benzersiz ki kalanları daha iyi içerisinde Ayasofya’nın güzelliğine katkıda bulunuyor.
Bütün bunları keşfetmeye Ayasofya’nın Osmanlı
anlamak için çabalamaya devam Dönemi Mirası başlığı altında devam edeceğiz. Fossati eseri Hünkâr mahfili

edersek gidenlerin ardından

üzülecek zamanımız kalmayabilir.

Yine de kaybolanları düşünecek olursak aklımıza
Novgorodlu Antoniy gelebilir: 1200 yılında, tam da
IV. Haçlı Seferi’nden birkaç sene önce dinî amaçlarla 1. Barsanti, C. (2009) s. 90. 12. Underwood, P. A. (1966) s. 172. 23. Kazdan, A. (1991). Akakia, s. 42.
İstanbul’a gelmiş ve Ayasofya’da, alt katta, bize 2. Guiglia, A. (2009), s. 88. 13. Yuhanna 20:19 ve 8:12. 24. Underwood, P. A. (1960) s. 214.
bugün bilmediğimiz aziz sahneleri, İsa’nın vaftiz 3. Plinus, XIII, 53. 14. Walker, A. (2019) s. 287. 25. Constantine Porphyrogennetos (2017) I 37.
edilişi ve bununla ilgili bir dizi sahne daha, ayrıca da 4. Eski Ahit, Krallar 1, 5. 15. Vasiliev, A. A. (1943) s. 382. 26. Teteriatnikov, N. B. (2012) s. 62.
değerli taşlarla ve incilerle yapılmış bir İsa portresi 5. Borrelli, L. V. (1986), s. 394. 16. Pollick, B. A. (2012) s. 26. 27. Underwood, P. A. (1960) s. 194.
gördüğünü belirtiyor. Üst katta ise İstanbul’da o güne 6. Sheppard, C. D. (1965) s. 238. 17. Franses, R. (2018) s. 29. 28. Mango, C. A. (1986) s. 190.
kadar hüküm sürmüş tüm patrikler ve İmparatorların 7. Barsanti, C., & Guidobaldi, A. G. (2014) s. 276. 18. Kiss, E. (2019) s. 261-262. 29. Oikonomides, N. (1985) s. 113.
yer aldığını anlatıyor. Bir kısmı abartı da olsa 8. Russo, E. (2011) s. 101. 19. Teteriatnikov, N. B. (1996) s. 62. 30. Brent, A. (2007) s. 2.
bugünkü dağınık birkaç sahneden çok daha fazlasını 9. Kelly, K. A. (1987), s. 178. 20. Franses, R. (2018) s. 30. 31. Ringrose, K. K. (2004) s. 118.
gördüğüne şüphe yok. 10. Cutler, A. (2001) s. 559. 21. Whittemore, T. (1942) s. 8. 32. Mango, C. A. ve Hawkins, E. J. W. (1972) s. 6.
11. Ousterhout, R. (2019) s. 207. 22. Taddei, A. (2015) s. 245. 33. Mango, C. A. (1986) s. 249.

140 141