Page 39 - AYASOFYA

T ARİHÇE MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

minareler oğlu III. Murat döneminde (hd 1574-1595) Ayasofya’nın cami olarak bünyesine katılan minber, 15. Yüzyıldaki
tamamlanmıştır. Ayasofya’ya ait 1574 tarihli en eski müezzin mahfelleri, vaaz kürsüsü ve sonraki
renkli görsel veriden, dış cephe renginin bu dönemde dönemlerde dönüşüm geçirmiş hünkâr mahfelinin muhtemel görünüm
gül kurusu pembe olduğu anlaşılmaktadır. Ancak tarihlendirilmeleri ihtilaflı olup, sırasıyla III. Murat (hd
cephelerin özgün Bizans dokusunda olduğu gibi 1574-1595), I.Ahmet (hd 1603-1617) ve IV. Murat (hd 1623-
derzli mi, yoksa Mimar Sinan onarımları sırasında 1640) dönemlerine atfedilmektedir. III. Murat devrinde
Horasan sıvayla mı kaplanmış olduğu belirsizdir. (hd 1574-1595), Bergama’da bulunmuş Helenistik
döneme ait iki mermer küp Ayasofya’ya getirilmiş ve
Ayasofya’nın güneydoğu köşesinde II. Selim dönemde her biri 1250 litre su alabilen bu küpler cami içi şadırvanı
1573-1574 yılları arasında yapılmış olması muhtemel olarak kullanılmıştır. Sokollu Mehmet Paşa tarafından
sarnıç ve su teknesi, III. Mehmet (hd 1595-1603) ana kubbe üzerine altın varaklı alem konulması da
türbesinin karşısında yer almaktadır. yapının 16. yüzyıl ilavelerine dahil edilebilir.

Sarnıç ve su teknesi

Ayasofya Haziresi’ndeki ilk türbe II. Selim’e aittir ve
Mimar Sinan tarafından yapılmıştır. Bu aynı zamanda
bir geleneğin başlangıcı olmuş ve II. Selim’den
sonraki sultanlardan III. Murat (1574-1595), III. Mehmet
(1595-1603) ve Şehzadeler türbesi bu hazire içerisine
yapılmıştır. Birbiriyle yarışacak derecede heybetli bu
üç padişah türbesinin bu kadar bitişik inşa edilmesi,
sadece Ayasofya yakınında olası bir yapılaşmayı
engellememiş, aynı zamanda başka bir hazire alanı
için de yer bırakmamıştır. Ayasofya vaftizhanesi de,
sonraki yüzyılda kendileri için birer türbe yapılmasına
gerek duyulmayan I. Mustafa (1617-1618, 1622-1623)
ve Sultan İbrahim (hd 1640-1648) için türbeye
dönüştürülmüştür. Osmanlı dönemi ilavelerinden mihrap ve minber

40 41