Page 427 - AYASOFYA

II. MEŞRU TİY ET DÖNEMİNDE A Y ASOFY A MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

Luigi Marangoni’nin Mabedin XV. asrın ortalarına doğru Hristiyanlık’tan aracılığı ile bütün binanın tezyinatına ilişkin bir kanaat
oluşturmak mümkün olacaktır. Yapılacak olan bu çalışma
İslamiyet’e intikali büyük mabedin 532’den 537’ye
Raporu kadar Trallesli Antheius ve Miletli Isidores’in inşa ettiği Bizans mimarisi hakkındaki bilgilerimizin artmasına
yapının asli unsurlarının değişimine yol açmıştır. sebep olacaktır. Köprü veya iskele bulunmadığı için çok
Mabedin kubbesi, kemerleri ve hücrelerindeki yakından inceleyemesem de tecrübelerime dayanarak
mozaiklerin büyük kısmı İslam sanatına boyun şunu söyleye bilirim; mozaiklerde harabiyet alametleri
Luigi Marangoni (1872-1950) temel eğitimini eğmiştir. Dini değişiklik sonucu kubbenin mozaikleri gördüm, derhal tamire ihtiyacı vardır. Ne ben ne de diğer
Venedik’teki Foscarini Lisesi’nde tamamladıktan ile duvarların mermer aksamı bir sıva ile kapatılmış, bir mimar bu mozaik tabakasının düşmesinden dolayı bir
sonra Padova Uygulamalı Mühendislik Kraliyet kısmen açık bırakılmış alanlar da bir kireç tabakası mesuliyet kabul edemeyiz.
Okulu’ndan inşaat mühendisi olarak mezun olur. 14 ile örtülmüştür. Hristiyan mabedine has ayırt edici
Temmuz 1902’de San Marco Bazilikası’nın çan kulesi özellikler bu tabaka altında hala gizlidir. Bizans Bölmelerin mermer tezyinatında mühim bir kısım
çökünce yardımcı mühendis unvanıyla restorasyon kiliselerinde İncil’deki olayları tasvir eden bu mahvolmuş, yerlerine nakışlı sıvalar yapılmıştır. Bu
ekibinde yer alır. Roma’daki Palazzo Venezia’ya ait mozaikler özel bir düzenleme ile yapılmışlardır. nedenle hala korunabilmiş kısımlar bir kat daha değerli
merdivenlerin ve Venedik’teki Evanjelik Kilisesi’nin Kerpiç tabakaları altında kalan mozaik parçalarının durumdadır. Şimdiden iyi bir inceleme yapılıp gerekli
inşasında da görev alır. Çağdaşları tarafından, anıt müdahalelerde bulunulmalıdır.
yapıların restorasyonu hususunda büyük bir usta
olarak kabul edilen Marangoni, mozaiklerin orijinal
konumunu değiştirmeden, arkalarındaki duvarla
birlikte restore etme yöntemini geliştirir ve bu yöntem
‘Marangoni Metodu’ olarak literatüre geçer. 6

1910 yılı içerisinde Ayasofya’nın onarımı gündeme
geldiğinde bu alanda İtalyan mimar ve
mühendislerinin birikiminden de yararlanılmak
istenir. İtalya Hariciye Nezareti ile yapılan yazışmalar
sonucunda 18 Ağustos 1910’da Osmanlı Devleti’ne
Bizans sanatında uzman Luigi Marangoni
önerilir. Roma Büyükelçiliği vasıtasıyla kendisiyle
7
yapılan görüşmede Eylül ayı başlarında İstanbul’a İstanbul’da bu defa vuku bulan ikametim esnasında
gelebileceğini belirtir. 8 İstanbul’a geldiğinde Ayasofya’yı defalarca ziyaret ettim ve korunması için
Tarabya İtalyan Sefareti’nde kalan Marangoni’ye hükumete sunacağım teklifleri hazırladım. Orta çağın
yol harcamaları haricinde günlük elli frank ödeme ve özellikle Bizans devri abideleri hakkında tezyinat
yapılır. 26 Ekim 1910’da tamamlanan raporunda ile statiğe ilişkin konular ayrı değerlendirilmelidir.
9
Marangoni Ayasofya ile ilgili şu bilgileri vermektedir :
10
Tezyini kısımlar çeşitli dönemlerde insanların
6 Alessandra Capanna, “Marangoni, Luigi”, Dizionario Biografico degli Italiani, Istituto dell’Enciclopedia müdahaleleriyle harap olurlar. Binaların unsurları
Italiana, C: LXIX, Roma 2007, s. 426-28.
zaman içinde kaçınılmaz bir şekilde doğal sebeplerle
7 BOA. MV. 143-20.
tahrip olurlar. Ayasofya’nın tezyinatında görülen
8 BOA.HR.İD. 1592/16.
müdahaleler ve zararlar çoğunlukla dini ve siyasi
9 BOA.HR.İD. 1592/20.
olaylara dayanmaktadır.
10 BOA.HR.İD. 1592/21. Ayasofya’da Üst Galeri’de Deesis Mozaiği

428 429