Page 81 - AYASOFYA

A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ BEZEMELERİ MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

Kapı kanatlarının alt ve üst bölümlerini oluşturan Alt panellerde ise haçın üzerinde kemer değil hayli Bu kapı artık yerinde olmayan İmparator Kapısı’ndan
dikdörtgen panellerin içlerindeki haçların yatay dik bir çatı örtü betimlenmiş. Bu çatının da taşıyıcı önceki, bir tür hazırlık, girizgâh niteliği taşıyan kapıydı.
kolları sökülmüş olduğundan haç formları hemen hiç sütunlarının olduğuna kapı yüzeyindeki delikleri Belki kimseler uzun uzun bakmıyor, hemen daha
anlaşılmıyor. gözleyerek kesin gözüyle bakabiliyoruz. Ancak alt fazlasına doğru geçmeyi istiyorlardı ama bugün acele
Dikey kolları ise eksiksiz duran bu haçlardan, üst panellerin şanssızlığı el hizasına yakın olmaları ve belli etmeden bakmayı sürdürmekte yarar var: Örneğin
panellerin içindekiler iki sütun üzerinde duran bir ki birileri bunları söküp götürmüş. Alt panellerdeki dikdörtgen panelleri çerçeveleyen elips formlu
kemerden oluşan bir mimari kompozisyonun içinde haçlar diğerlerinin aksine Golgota Tepesi’ni içbükey bezeme dizisi ve bu dizinin içinde ve dışında
betimlenmiş. Sütunların Korint düzeninde başlıkları simgeleyen bir yükseltinin üzerinde bulunmakta. yer alan iki sıra kabartma sekiz yapraklı çiçek dizisi
ve spiral yivleri var. Haç, kaidesiz olarak bu iki sütunun Dikkatle incelendiğinde bu tepeden aşağı doğru de algılandığında, sonraki imparatorluk kapısında
bastığı yer seviyesinde bulunuyor. yönelen (ve cennetin dört ırmağını temsil edebilecek) da neler yitirdiğimiz çok daha iyi tahayyül edilebilir.
dört oluğun belirgin olduğu fark ediliyor.

Bu kapılar, “güzel kapı” tabir edilen

kapıyla birlikte 1950’li yıllarda İtalyan

Restorasyon Merkez Laboratuvarları

uzmanları tarafından restore

edilmişlerdi.

Bu çalışma normal şartlarda her köşesi

kolaylıkla yakından incelenemeyen

görkemli kapılar hakkında birçok bilgi

edinilmesini de sağlamıştı.

Bütün bunları ve daha üst seviyelerde oldukları
için çıplak gözle göremediğimiz (ancak belki altın
yaldızlarla fark edilmesi sağlanan) diğer ayrıntıları
düşününce beş metreyi aşan yükseklikteki bu kapı
kanatlarını işleyen sanatçıların kuyumcular arasından
seçildiği fikrini gerçeğe hayli yakın bulabiliriz. Bu
2
fikri bizde uyandırabilen parçalarınsa sadece sökülüp
götürülemeyen birkaç metal unsur olduğunu
idrak ettiğimizde yapının iç mekânının asıl ihtişamı “Güzel Kapı” tabir edilen ve Bizans döneminde buraya getirilip eklerle
gözlerimizin önüne daha da iyi gelecektir. büyütülerek mevcut yerine monte edilen Roma imparatorluk dönemi
Kapı bezemelerinden detay; Cennetten dört ırmak, Golgota tepesi ve üzerinde yükselen haçın en alt kısmı kapısı

82 83