Page 435 - AYASOFYA

II. MEŞRU TİY ET DÖNEMİNDE A Y ASOFY A MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

Abidenin korunması için asırlardan beri harcanan Vakit kaybetmemek için İstanbul’da ikamet
mesaiyi gösteren bu kısa özetten açıkça anlaşıldığına ettiğim süre içerisinde depremden (1894 depremi)
göre Auguste Choisy’nin sözleri Ayasofya’nın zarara uğramış yerlerin sıvasını çıkararak, bu
dayanıklılığı konusunun özünü teşkil etmektedir. duvarların üzerindeki yarıkları açarak Evkaf Nezareti
Binanın dış görünüşünü bozan kargir istinat mimarlarından Nihat Bey’in yardımıyla alçı ve
duvarlarının inşa sebepleri, çevre duvarlarının gliserinle hazırlanmış çeşitli harçlar tatbik ettim.
hareketlerini engellemek içindir. Bu hareketler Nihat Bey’den bu uygulamaları izleyip gözlemlerini
merkezi kubbenin tazyikinden kaynaklanmaktadır. kaydetmesini ve caminin her yerinde bu usulü sürekli
Sütunların bu tazyike dayanaklı olmadıklarını olarak uygulamasını rica ettim. Bununla yetinilmeyip
gözlemledim. binanın bütün hareketleri incelenmelidir. Ayrıca
planları hazırlanıp yerinden oynamış olan madeni
bağlarının adedi ve hareket yönleri tespit edilmelidir.
Duvarların tamamında yarıklar Kısaca gerekli olan aletler ve bilim heyeti ile tamirata
mevcuttur ve bunların çoğunluğu ilişkin bir atölye oluşturulmalıdır. İlk iş bodrum ile
binanın temel yapısına yönelik olmalıdır. Büyük bir
sonradan yapılan sıvaların altından öneme sahip olan bu iki husus hakkında yeterli bilgiye

görünmeye başlamıştır. sahip olamadım.

Ayasofya yanında olan binaları inceledim ve zarar
görmedikleri fikrindeyim. Bunun sebebi araştırılmaya
Çeşitli devirlerde meydana gelen depremler binanın muhtaçtır. Bu konular için muktedir bir heyete ihtiyaç
dayanıklılığına zarar vermiştir. Yaptığım çalışma kilise vardır.
ile hipodromun ve akropolün bulundukları bütün
tepe altı kısmında (tarihi yarımadanın birinci tepesi)
toprakların ayrılıp Marmara’ya doğru kaydığı fikrini
bende oluşturdu.

Dünyanın başlıca abidelerinden biri olan Ayasofya
Camii hakkında inceleme yapacak, korunmasına özen
gösterecek bir bilim heyeti yoktur. Evkaf Nezareti’nin
Mimar Kemaleddin Bey başkanlığındaki inşaat heyeti
çok meşgul olduğundan Ayasofya’nın ihtiyacı olan
incelemeleri ve bakımı yapamaz. Bu şanlı abidenin
muhafazasına dikkat etmek üzere bir bilim ve mimari
heyeti hemen oluşturulmalıdır. Bilim heyeti mimari Bana verilen bu vazifeyi hakkıyla yerine getireceğime
bilgisi olan bir mühendis müdürü ile mimar ve inanıyorum. Bana itimat etmenizden dolayı
ressamlar arasından seçilecek diğer üç muavinden teşekkürlerimi sunarım. Sultanın ve hükumetin sebatı
oluşturulmalıdır. Hesap ve alınacak eşya işleri ayrı bir ve yardımlarıyla bu kıymetli abide gelecek nesillere bir
heyet tarafından idare edilmelidir. armağan olarak aktarılacaktır.

436 437