Page 119 - AYASOFYA

A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ BEZEMELERİ MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ

Biraz daha ilerlersek galerinin doğu duvarında, daha bulunmakta. Oturduğu mobilya İmparator Kapısı’nda
önce değindiğimiz iki paneli göreceğiz. gördüğümüz Lir formundaki, sırtlıklı tahttan farklı
olarak biraz hacimli bir tabure gibi. Ancak ahşap
Öncelikle daha içerlek olanına, soldakine bakalım; üzerine mücevher kakma olduğu belli ve bu
böylece tarih sırasına da uymuş oluruz. nedenle yine de hayli gösterişli. Ana figür, bu tahtın
üzerindeki yastığa biraz ilişmiş gibi oturuyor. Elinde
Üst katta, 1930’lu yıllarda yüzeyleri temizlenerek ters perspektifle yansıtılmış, kabı yine mücevherlerle
yeniden görünür hâle getirilen mozaik süslü bir kitap (muhtemelen İncil) tutuyor. İsa’nın
kompozisyonlardan bir tanesi de bu sahne. Güney giysi kıvrımları, oturuşu, genel anlamda sahip olduğu
galerisinin doğu duvarında bulunan iki panelden, hacim değerlendirildiğinde figürler arasında sanki en
apsise daha yakın olanı. Merkezinde Hz. İsa bu dünyaya ait olanı kendisiymiş gibi betimlenmiş.

XI. yüzyıla tarihlenen “Zoe” mozaik paneli

İki yanında, Deisis sahnesindeki canlılıktan hiç Tüm bunlar dikkate alındığında mozaiğin ilk
nasibini almamış iki hükümdar figürü var. Daha aşamasının Zoe’nin tahta çıktığı 1028 yılından itibaren
ziyade mücevherlerle çok süslü, gerçekten görkemli yapılmış olması, yüzlere ve yazılara müdahaleninse
giysilerin üzerine birer taçlı kafa monte edilmiş Konstantinos’un tahta çıktığı 1042 ile Zoe’nin öldüğü
gibiler. Bu mozaikte de bir aile krizi yaşanıyor. Dikkatle bilinen 1050 tarihine değin zaman aralığında
15
bakıldığında kolayca anlaşılacağı gibi İmparatorun gerçekleşmiş olması gerekiyor. Zoe’nin yüzünün
yüz konturları hasar görmüş. Belirgin şekilde kenarlarının neden hırpalandığı sorusuna ise yanıt
mozaiklere yüz bölgesinde müdahalede bulunulmuş. vermek zor. Mozaiğin ilk hâli çok genç bir görünüm
Daha da net bir gösterge ise isminde. Panelin sol yansıtıyorsa gerçekçi olması için daha olgun bir
üst kısmındaki tanıtıcı yazıda hem ilk sözcük olan görünümle değiştirilmiş olması fikri dikkate alınabilir.
Konstantinos hem de son sözcük olan Monomakhos Daha da beklenmedik olanı İsa’nın yüzünün de baştan
ifadelerinin daha önce var olan metin parçalarının yapılmış olması. Buna verilen yanıt da kesinlikten
yerine geçtiği ve biraz da eğreti durdukları kolayca iyice uzak: Üç yüzün de ifadesinin aynı elden, aynı
fark ediliyor. teknikle çıkması gereğinden ötürü olabilir.
XI. yüzyıla tarihlenen “Zoe” mozaik paneli

120 121