Page 116 - AYASOFYA
P. 116
A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ BEZEMELERİ MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ
“Gerçeği” yansıttığını göstermenin bir yolu da Bizans Bu sahnede, başkalarında görmediğimiz bir tekniğin İsa’nın halesi ise fona karıştığı yerlerde yine bu teknikle Deisis paneli de Zoe ve Komnenos panellerinde
resminde, özellikle de taşınabilir ikonalarda pek de etkiyi arttırıcı şekilde kullanıldığını gözlemliyoruz. uygulanmış, halenin içindeki haç da tümüyle aynı olduğu gibi insan elinin uzanabildiği yere kadar
rastlayamayacağımız gölgenin burada belirtilmesiyle Tüm mozaik terminolojisinde olduğu üzere Latince altınlı malzemeden ancak mozaik sıraları yanlarda büyük ölçüde harap olmuş durumda. Bu tahribatın
olmuş. Gölge sahibi olmak cisim kazanmış olmayı ifadeyle, “opus circumactum” adı verilen bu teknikte birbirlerine paralel, yukarıda ise serbest dağılımla daha Bizans döneminde başladığını düşünebiliriz.
gerektiriyor. Bunun da ötesinde oradaki gölge, “tessella” sıraları birbirine paralel düzende veya yerleştirilerek fondan tümüyle ve yalnızca ışık etkisiyle Eninde sonunda kutsal olan her şeyi evine götürmek,
gerçek güneşin gerçek ışığının gölgesi olarak kendini serbest dağılımla kullanılmak yerine yarım daireler ayrılmış. Sadece altınlı cam küplerle ancak bunları sürekli dokunmak, şifa bulmak, dilek dilemek gibi
gösterebiliyor. İsa’nın boynundaki kendi gölgesine veya yelpazeler çizecek şekilde yerleştirilir. Deisis’te farklı el maharetiyle uygulayarak elde edilen etki, arzular belli ki vardı. Zaten sadece dokunmakla bile
bakmak yetiyor. arka planın büyük kısmı tek renk, altın “opus Bizans resim sanatının en uç noktalarından birinin yavaş yavaş bu tessellaların gevşemeye başlamasını,
circumactum” tekniğinde doldurulmuş durumda. yakalanmasına büyük katkı sağlamış. düşmesini ve birilerinin bunları toplamasını olağan
görmeliyiz.
Fossati keşiflerinden sonra yani 19.
yüzyılın ikinci yarısında ise nerede
ne olduğunu bilen (ve dönemin
yazılarında bahşişle içeri girdiklerini
belirten) ziyaretçilerin birkaç
santimetrekare sıva parçası için biraz
daha bahşişi esirgemeyeceklerini de
düşünebiliriz.
Sonuç alt kısımlardaki parçaların
yavaş yavaş Ayasofya’dan
uzaklaşması olmuş.
Cam ve altından oluşan “opus circumactum” tekniğiyle yerleştirilmiş mozaikler
118 119
