Page 48 - AYASOFYA
P. 48
T ARİHÇE MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ
19. Yüzyıl Ayasofya’nın Fossati onarımlarıyla değiştirilmiş
mevcut görünümü Klasik Osmanlı görünümünden
farklıdır. Bugün halen varlığını koruyan ve oldukça
yoğun hissedilen Fossati’nin iç mekandaki yoğun
Ayasofya Osmanlı dönemindeki son büyük ve çalışma hayatının en verimli yıllarını burada dekorasyon programı, yapıyı çok tanımayanlar için
dönüşümünü Abdülmecid döneminde (hd 1839- geçirmiştir. Ayasofya’nın 1847- 1851 yılları arasında Ayasofya’nın orijinal dokusuymuş gibi algılanmasına
1861) Fossati onarımları kapsamında geçirmiştir. geçirdiği kapsamlı ve geniş bütçeli onarımı yürütme yol açabilmektedir. Fossati onarımlarından önce
1836’da Rus Çarlığı tarafından St. Petersburg’da görevi, Sultan Abdülmecid tarafından Mimar Gaspare Ayasofya’nın dış cephe rengi olan beyaz, iç mekânda
saray mimarlığı görevine getirtilen Gaspare T. Fossati Trajano Fossati’ye verilmiştir. Onarımlar sırasında yeni da baskın bir şekilde hissedilmekteydi. Ayasofya’nın
(d.1809-ö.1883), 1837 yılında Çar Nikolai tarafından bir hünkâr mahfeli ve muvakkithane binası yapılırken, dış cephesi Fossati onarımları sırasında sarı turuncu
İstanbul’daki Rus Elçilik binasının yapımıyla hünkâr sofası da genişletilmiştir. şerit badana ile boyanırken, iç mekandaki tavan
görevlendirilmiş, 20 yıldan fazla İstanbul’da kalmış ve duvar yüzeyleri de günümüze ulaştığı şekilde,
sarı zemin üzerine neo-Bizanten kalemişleriyle
süslenmiştir.
Fossati albümünden Ayasofya üst galeri
Ayasofya’nın iç mekân tezyinatı
tamamen yenilenirken, ana kubbe
merkezindeki Nur suresinin 35. Ayeti,
Hünkâr Baş İmamı olan Kazasker
Mustafa İzzet Efendi tarafından celi
sülüs tarzında yeniden yazılmıştır.
Bu yeni düzenleme ile Kubbe merkezindeki önceki
yazı ile doğu yarım kubbesindeki yazı yok edilmiştir.
Kazasker; kubbe merkezindeki yazı dışında, iç
mekânda halen asılı duran Allah, Muhammed,
Ebubekir, Ömer, Osman, Ali, Hasan ve Hüseyin’in
isimlerinin yazılı olduğu dünyanın en büyük hat
levhalarını da yazmıştır. Yaklaşık 7.5 m çapındaki bu
dairesel levhalar asılırken, Teknecizâde’nin yazmış
olduğu önceki dörtgen levhalar kaldırılmıştır.
Fossati albümünden Ayasofya iç mekânı
50 51
