Page 127 - AYASOFYA
P. 127
A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ BEZEMELERİ MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ
Diğer elinde ise güç simgesi küreyi tutuyor. Aynı
Ayrıca diğer tüm imparator figürleri mutlaka simgeyi bema kemerindeki melekte de görebiliyoruz.
kutsal figürlerle birlikte betimlenmiş. Burada “Akakia” hakkında sahip olduğumuz ayrıntılı
Aleksandros’un yalnızlığı da o sırada imparator bilgiye bu küre hakkında sahip değiliz. Hakimiyet
değildi diye düşündürüyor. Yalnız başına olması, onu simgesi olduğu belirgin, antik dünyada da görmeye
tam cepheden (frontal) görebildiğimiz tek imparator alıştığımız bir imge fakat Bizans’ta gerçek dünyada
haline de getiriyor. Bu yalnızlık bir yandan da en bu nesnenin var olduğuna ve imparatorlar (ve hatta
“imparator” görünümlü betimlemeyi de karşımızda melekler) tarafından taşındığına dair bir belge elimize
bulmamızı sağlıyor. Ama yataktan kalkıp imparator geçmiş değil. Hristiyanlık öncesi dönemde karşımıza
kıyafeti giyip gelmiş gibi duruyor. Diğerleri para, sadece yuvarlak haliyle çıkarken Bizans’ta üzerinde
ferman vs. tutarak kompozisyondaki mesajın altını haç bulunduran versiyonuna sıkça rastlanıyor.
çizerken burada her ayrıntı sadece portrenin kendi Ayasofya’nın taş levhalarındaki (kısmen kazınmış)
özelliklerini güçlendiriyor. kabartma haçların önemli bir kısmı “sphaira” tabir
edilen bu küreyi hatırlatan bir yuvarlağın üzerinde
İmparator bir elinde “akakia” tabir edilen keseyi
tutuyor. Bu terim ipekten bir keseye karşılık geliyor, yükseliyor. II. Ayasofya’nın bahçede sergilenen giriş
içinde sadece bir miktar toprak bulunuyor ve tevazu elemanlarının da ortasındaki alınlığın en üstündeki
simgesi olarak taşınıyor. Sahibinin dünyevi gücün haç bir küre içerisinde duruyor ve bu küre de teknik
faniliğine olan inancını temsil ediyor. 23 olarak bir “globus cruciger” çünkü içinde haç bulunan
kürenin üzerinde de bir diğer haç yükseliyor.
Silindirik formuyla tomar şeklinde
Panelin üst yarısında İmparator’un sağında ve
dürülmüş bir el yazması görüntüsü solunda dört ayrı lacivert camdan yuvarlak zemin
(Bunlar elindeki küreye benziyor ancak biraz daha
vererek kutsal yazıları, yani büyük.) üzerine beyaz yazı görülüyor. En az karmaşık
Yeni Ahit’i de çağrıştırabiliyor. olanında harflere biraz aşina olanların Aleksandros’un
24
ismini okuması kolay çünkü bu isim zaten düz yazı
Törenlerde imparatorların şeklinde.
gerçekten kullandığı biliniyor.
25
Diğer üçü ise biraz kısaltmalar
da kullanarak, haç şeklinde
monogramlarla, “İmanlı, Ortodoks
İmparator kuluna yardım et, ey
Tanrım!” diye bir yakarış cümlesi
oluşturuyor.
Salzenberg’in çizimiyle apsis bölgesi (1854)
Alexandros mozaik paneli
128 129
