Page 130 - AYASOFYA
P. 130
A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ BEZEMELERİ MUHTEŞEM A Y ASOFY A ’NIN MİMARİ Ö ZELLİKLERİ
İkonoklazma (tasvir kırıcılık) adı verilen ve tüm figürlü sanatı tam da alıştığımız gibi kutsal figürlerle, Tam da o sırada İstanbul Patriği İsa’nın elinde bir tomar, Meryem’de ise uzunca, ikiye
betimlemelere husumetle kendini gösteren dönemin aziz betimlemeleriyle, meleklerle, kutsal olayların kıvrılmış bir mendil var.
ardından Ayasofya gibi böylesine göz önünde, sarayın zincirleriyle yavaş yavaş donanmaya başlayacak. Photios son derece heyecanlı bir
ve resmî politikanın en kesin şekilde temsil edileceği vaaz veriyor. Söylediği sözlerin bir Taht sadece ön yüzünde çok iri boyutlu değerli
bir yapıda, önceden kalan bir dinsel imgenin yerinde İkonoklazmanın sona erişinden çok kısa süre sonra taşlarla süslü betimlenmiş. Yanı da görünüyor ancak
kalmasına olanak yoktu. Ayasofya’nın apsisinde de aynı canlanma yaşanıyor. En kısmı çok net: “İsa ete büründü yan tarafta hiçbir süs görüntüsü yansımıyor.
yukarıda, iç mekânda herkesin gözünü kaldırdığında
İkonoklazma dönemi kendi içinde bir kesintiyle de gördüğü noktada Meryem ve Çocuk İsa temalı, Bizans ve aramıza katıldı, annesinin Meryem’in ayakları alçak bir platforma basıyor. Bu
olsa 726-843 yılları arasını kapsıyor. 843 tarihini artık dünyasının en tanınmış kompozisyonlarından biri kollarına geldi. Bu da resimlerde platform da tahtla aynı perspektife göre çizilmiş.
Orta Bizans adı vereceğimiz döneminin başlangıcı yapılıyor. Tahtın aksine, uzun önde de kısa yan kenarda da
kabul ediyoruz. O denli belirleyici bir tarih. Bizans görülüyor, teyit ve ilan ediliyor. gösterişli mücevherler kakılarak yapılmış bezemeler
var.
Bakire, Yaratıcı’yı bir çocuk olarak,
kollarının arasında tutuyor.
Yazılarda olduğu gibi gözümüzün
önünde bir resimde de Yaratıcı’yı İnsan ölçeğinin üç katı kadar
kollarında taşıyor.” 28 oranlarla yapılan mozaik buna
rağmen Ayasofya’nın görkemi
içinde neredeyse kayboluyor.
Mozaik ana hatlarıyla şöyle: Hz. Meryem arkalıksız bir Görünmüyor demek yerinde
tahtta, iki farklı renkteki geniş yastığa da dayanarak
oturur durumda. Kucağında da çocuğu Hz. İsa olmasa da dikkatle o yöne
var. İsa’yı çapraz olarak bir omzu ve diğer dizinden
tutuyor. İsa tümüyle altın mozaiklerle oluşturulmuş bakıldığında varlığı daha net bir
bir giysi içinde. Çıplak ayaklarındaki sandaletler bile şekilde hissediliyor.
altından. Annesi ise daha koyu renkli mor, lacivert
tonlarında giysilerle İsa’ya fonun altınlarından
ayrılmasını sağlayan koyu bir arka plan oluşturuyor.
Meryem’in tüm betimi üzerinde altın olarak sadece
iki omzundaki ve başörtüsünün en üst kısmındaki
haçlar görülüyor; bir de başının çevresindeki halenin
iç yüzeyi.
Ana nefte apsisin üzerinde mozaik, Hz. Meryem ve Çocuk İsa kompozisyonu
132 133
